秋怀十五首

 
作者: 唐代   孟郊

孤骨夜难卧,吟虫相唧唧。
老泣无涕洟,秋露为滴沥。
去壮暂如剪,来衰纷似织。
触绪无新心,丛悲有馀忆。
讵忍逐南帆,江山践往昔。


秋月颜色冰,老客志气单。
冷露滴梦破,峭风梳骨寒。
席上印病文,肠中转愁盘。
疑怀无所凭,虚听多无端。
棓桐枯峥嵘,声响如哀弹。


一尺月透户,仡栗如剑飞。
老骨坐亦惊,病力所尚微。
虫苦贪夜色,鸟危巢焚辉。
孀娥理故丝,弧哭抽馀噫。
浮年不可追,衰步多夕归。


秋至老更贫,破屋无门扉。
一片月落床,四壁风入衣。
疏梦不复远,弱心良易归。
商葩将去绿,缭绕争馀辉。
野步踏事少,病谋向物违。
幽幽草根虫,生意与我微。


竹风相戛语,幽闺暗中闻。
鬼神满衰听,恍愡难自分。
商叶堕干雨,秋衣卧单云。
病骨可剸物,酸呻亦成文。
瘦攒如此枯,壮落随西曛。
袅袅一线命,徒言系絪缊。


老骨惧秋月,秋月刀剑棱。
纤威不可干,冷魂坐自凝。
羁雌巢空镜,仙飙荡浮冰。
惊步恐自翻,病大不敢凌。
单床寤皎皎,瘦卧心兢兢。
洗河不见水,透浊为清澄。
诗壮昔空说,诗衰今何凭。


老病多异虑,朝夕非一心。
商虫哭衰运,繁响不可寻。
秋草瘦如发,贞芳缀疏金。
晚鲜讵几时,驰景还易阴。
弱习徒自耻,暮知欲何任。
露才一见馋,潜智早已深。
防深不防露,此意古所箴。


岁暮景气干,秋风兵甲声。
织织劳无衣,喓喓徒自鸣。
商声耸中夜,蹇支废前行。
青发如秋园,一剪不复生。
少年如饿花,瞥见不复明。
君子山岳定,小人丝毫争。
多争多无寿,天道戒其盈。


冷露多瘁索,枯风饶吹嘘。
秋深月清苦。
虫老声粗疏。
赪珠枝累累,芳金蔓舒舒。
草木亦趣时,寒荣似春馀。
自悲零落生,与我心何如。


老人朝夕异,生死每日中。
坐随一啜安,卧与万景空。
视短不到门,听涩讵逐风。
还如刻削形,免有纤悉聪。
浪浪谢初始,皎皎幸归终。
孤隔文章友,亲密蒿莱翁。
岁绿闵似黄,秋节迸已穷。
四时既相迫,万虑自然丛。
南逸浩淼际,北贫硗确中。
曩怀沉遥江,衰思结秋嵩。
锄食难满腹,叶衣多丑躬。
尘缕不自整,古吟将谁通。
幽竹啸鬼神,楚铁生虬龙。
志生多异感,运郁由邪衷。
常思书破衣,至死教初重。
习乐莫习声,习声多顽聋。
明明胸中言,愿写为高崇。


幽苦日日甚,老力步步微。
常恐暂下床,至门不复归。
饥者重一食,寒者重一衣。
泛广岂无涘,姿行亦有随。
语中失次第,身外生疮痍。
桂蠧既潜污,桂花损贞姿。
詈言一失香,千古闻臭词。
将死始前悔,前悔不可追。
哀哉轻薄行,终日与驷驰。


流运闪欲尽,枯折皆相号。
棘枝风哭酸,桐叶霜颜高。
老虫干铁鸣,惊兽孤玉咆。
商气洗声瘦,晚阴驱景芳。
集耳不可遏,噎神不可逃。
蹇行散馀郁,幽坐谁与曹。
抽壮无一线,剪怀盈千刀。
清诗既名朓,金菊亦姓陶。
收拾昔所弃,咨嗟今比毛。
幽幽岁晏言,零落不可操。


霜气入病骨,老人身生冰。
衰毛暗相刺,冷痛不可胜。
鷕鷕伸至明,强强揽所凭。
瘦坐形欲折,晚饥心将崩。
劝药左右愚,言语如见憎。
耸耳噎神开,始知功用能。
日中视馀疮,暗锁闻绳蝇。
彼齅一何酷,此味半点凝。
潜毒尔无猒,馀生我堪矜。
冻飞幸不远,冬令反心惩。
出没各有时,寒热苦相凌。
仰谢调运翁,请命愿有征。


黄河倒上天,众水有却来。
人心不及水,一直去不回。
一直亦有巧,不肯至蓬莱。
一直不知疲,唯闻至省台。
忍古不失古,失古志易催。
失古剑亦折,失古琴亦哀。
夫子失古泪,当时落漼漼。
诗老失古心,至今寒皑皑。
古骨无浊肉,古衣如藓苔。
劝君勉忍古,忍古销尘埃。


詈言不见血,杀人何纷纷。
声如穷家犬,吠窦何訚訚。
詈痛幽鬼哭,詈侵黄金贫。
言词岂用多,憔悴在一闻。
古詈舌不死,至今书云云。
今人咏古书,善恶宜自分。
秦火不爇舌,秦火空蓺文。
所以詈更生,至今横絪缊。


()
()
()
(nán)
()
(yín)
(chóng)
(xiàng)
()
()
(lǎo)
()
()
()
()
(qiū)
()
(wéi)
()
()
()
(zhuàng)
(zàn)
()
(jiǎn)
(lái)
(shuāi)
(fēn)
()
(zhī)
(chù)
()
()
(xīn)
(xīn)
(cóng)
(bēi)
(yǒu)
()
()
()
(rěn)
(zhú)
(nán)
(fān)
(jiāng)
(shān)
(jiàn)
(wǎng)
()
(qiū)
(yuè)
(yán)
()
(bīng)
(lǎo)
()
(zhì)
()
(dān)
(lěng)
()
()
(mèng)
()
(qiào)
(fēng)
(shū)
()
(hán)
()
(shàng)
(yìn)
(bìng)
(wén)
(cháng)
(zhōng)
(zhuǎn)
(chóu)
(pán)
()
怀(huái)
()
(suǒ)
(píng)
()
(tīng)
(duō)
()
(duān)
(bàng)
(tóng)
()
(zhēng)
(róng)
(shēng)
(xiǎng)
()
(āi)
(dàn)
()
(chǐ)
(yuè)
(tòu)
()
()
()
()
(jiàn)
(fēi)
(lǎo)
()
(zuò)
()
(jīng)
(bìng)
()
(suǒ)
(shàng)
(wēi)
(chóng)
()
(tān)
()
()
(niǎo)
(wēi)
(cháo)
(fén)
(huī)
(shuāng)
(é)
()
()
()
()
()
(chōu)
()
()
()
(nián)
()
()
(zhuī)
(shuāi)
()
(duō)
()
(guī)
(qiū)
(zhì)
(lǎo)
(gèng)
(pín)
()
()
()
(mén)
(fēi)
()
(piàn)
(yuè)
(luò)
(chuáng)
()
()
(fēng)
()
()
(shū)
(mèng)
()
()
(yuǎn)
(ruò)
(xīn)
(liáng)
()
(guī)
(shāng)
()
(jiāng)
()
绿()
(liáo)
(rào)
(zhēng)
()
(huī)
()
()
()
(shì)
(shǎo)
(bìng)
(móu)
(xiàng)
()
(wéi)
(yōu)
(yōu)
(cǎo)
(gēn)
(chóng)
(shēng)
()
()
()
(wēi)
(zhú)
(fēng)
(xiàng)
(jiá)
()
(yōu)
(guī)
(àn)
(zhōng)
(wén)
(guǐ)
(shén)
(mǎn)
(shuāi)
(tīng)
(huǎng)
(zǒng)
(nán)
()
(fèn)
(shāng)
()
(duò)
(gàn)
()
(qiū)
()
()
(dān)
(yún)
(bìng)
()
()
(tuán)
()
(suān)
(shēn)
()
(chéng)
(wén)
(shòu)
(zǎn)
()
()
()
(zhuàng)
(luò)
(suí)
西()
(xūn)
(niǎo)
(niǎo)
()
线(xiàn)
(mìng)
()
(yán)
()
(yīn)
(wēn)
(lǎo)
()
()
(qiū)
(yuè)
(qiū)
(yuè)
(dāo)
(jiàn)
(léng)
(xiān)
(wēi)
()
()
(gàn)
(lěng)
(hún)
(zuò)
()
(níng)
()
()
(cháo)
(kōng)
(jìng)
(xiān)
(biāo)
(dàng)
()
(bīng)
(jīng)
()
(kǒng)
()
(fān)
(bìng)
()
()
(gǎn)
(líng)
(dān)
(chuáng)
()
(jiǎo)
(jiǎo)
(shòu)
()
(xīn)
(jīng)
(jīng)
()
()
()
(jiàn)
(shuǐ)
(tòu)
(zhuó)
(wéi)
(qīng)
(chéng)
(shī)
(zhuàng)
()
(kōng)
(shuō)
(shī)
(shuāi)
(jīn)
()
(píng)
(lǎo)
(bìng)
(duō)
()
()
(cháo)
()
(fēi)
()
(xīn)
(shāng)
(chóng)
()
(shuāi)
(yùn)
(fán)
(xiǎng)
()
()
(xún)
(qiū)
(cǎo)
(shòu)
()
()
(zhēn)
(fāng)
(zhuì)
(shū)
(jīn)
(wǎn)
(xiān)
()
()
(shí)
(chí)
(jǐng)
(hái)
()
(yīn)
(ruò)
()
()
()
(chǐ)
()
(zhī)
()
()
(rèn)
()
(cái)
()
(jiàn)
(chán)
(qián)
(zhì)
(zǎo)
()
(shēn)
(fáng)
(shēn)
()
(fáng)
()
()
()
()
(suǒ)
(zhēn)
(suì)
()
(jǐng)
()
(gàn)
(qiū)
(fēng)
(bīng)
(jiǎ)
(shēng)
(zhī)
(zhī)
(láo)
()
()
(yāo)
(yāo)
()
()
(míng)
(shāng)
(shēng)
(sǒng)
(zhōng)
()
(jiǎn)
(zhī)
(fèi)
(qián)
(háng)
(qīng)
()
()
(qiū)
(yuán)
()
(jiǎn)
()
()
(shēng)
(shǎo)
(nián)
()
饿(è)
(huā)
(piē)
(jiàn)
()
()
(míng)
(jun1)
()
(shān)
(yuè)
(dìng)
(xiǎo)
(rén)
()
(háo)
(zhēng)
(duō)
(zhēng)
(duō)
()
寿(shòu)
(tiān)
(dào)
(jiè)
()
(yíng)
(lěng)
()
(duō)
(cuì)
(suǒ)
()
(fēng)
(ráo)
(chuī)
()
(qiū)
(shēn)
(yuè)
(qīng)
()
(chóng)
(lǎo)
(shēng)
()
(shū)
(chēng)
(zhū)
(zhī)
(lèi)
(lèi)
(fāng)
(jīn)
(màn)
(shū)
(shū)
(cǎo)
()
()
()
(shí)
(hán)
(róng)
()
(chūn)
()
()
(bēi)
(líng)
(luò)
(shēng)
()
()
(xīn)
()
()
(lǎo)
(rén)
(cháo)
()
()
(shēng)
()
(měi)
()
(zhōng)
(zuò)
(suí)
()
(chuò)
(ān)
()
()
(wàn)
(jǐng)
(kōng)
(shì)
(duǎn)
()
(dào)
(mén)
(tīng)
()
()
(zhú)
(fēng)
(hái)
()
()
(xuē)
(xíng)
(miǎn)
(yǒu)
(xiān)
()
(cōng)
(làng)
(làng)
(xiè)
(chū)
(shǐ)
(jiǎo)
(jiǎo)
(xìng)
(guī)
(zhōng)
()
()
(wén)
(zhāng)
(yǒu)
(qīn)
()
(hāo)
(lái)
(wēng)
(suì)
绿()
(mǐn)
()
(huáng)
(qiū)
(jiē)
(bèng)
()
(qióng)
()
(shí)
()
(xiàng)
()
(wàn)
()
()
(rán)
(cóng)
(nán)
()
(hào)
(miǎo)
()
(běi)
(pín)
(qiāo)
(què)
(zhōng)
(nǎng)
怀(huái)
(chén)
(yáo)
(jiāng)
(shuāi)
()
(jié)
(qiū)
(sōng)
(chú)
(shí)
(nán)
(mǎn)
()
()
()
(duō)
(chǒu)
(gōng)
(chén)
()
()
()
(zhěng)
()
(yín)
(jiāng)
(shuí)
(tōng)
(yōu)
(zhú)
(xiào)
(guǐ)
(shén)
(chǔ)
(tiě)
(shēng)
(qiú)
(lóng)
(zhì)
(shēng)
(duō)
()
(gǎn)
(yùn)
()
(yóu)
(xié)
(zhōng)
(cháng)
()
(shū)
()
()
(zhì)
()
(jiāo)
(chū)
(zhòng)
()
()
()
()
(shēng)
()
(shēng)
(duō)
(wán)
(lóng)
(míng)
(míng)
(xiōng)
(zhōng)
(yán)
(yuàn)
(xiě)
(wéi)
(gāo)
(chóng)
(yōu)
()
()
()
(shèn)
(lǎo)
()
()
()
(wēi)
(cháng)
(kǒng)
(zàn)
(xià)
(chuáng)
(zhì)
(mén)
()
()
(guī)
()
(zhě)
(zhòng)
()
(shí)
(hán)
(zhě)
(zhòng)
()
()
(fàn)
广(guǎng)
()
()
()
姿()
(háng)
()
(yǒu)
(suí)
()
(zhōng)
(shī)
()
()
(shēn)
(wài)
(shēng)
(chuāng)
()
(guì)
()
()
(qián)
()
(guì)
(huā)
(sǔn)
(zhēn)
姿()
()
(yán)
()
(shī)
(xiāng)
(qiān)
()
(wén)
(chòu)
()
(jiāng)
()
(shǐ)
(qián)
(huǐ)
(qián)
(huǐ)
()
()
(zhuī)
(āi)
(zāi)
(qīng)
(báo)
(háng)
(zhōng)
()
()
()
(chí)
(liú)
(yùn)
(shǎn)
()
(jìn)
()
(shé)
(jiē)
(xiàng)
(hào)
()
(zhī)
(fēng)
()
(suān)
(tóng)
()
(shuāng)
(yán)
(gāo)
(lǎo)
(chóng)
(gàn)
(tiě)
(míng)
(jīng)
(shòu)
()
()
(páo)
(shāng)
()
()
(shēng)
(shòu)
(wǎn)
(yīn)
()
(jǐng)
(fāng)
()
(ěr)
()
()
(è)
()
(shén)
()
()
(táo)
(jiǎn)
(háng)
(sàn)
()
()
(yōu)
(zuò)
(shuí)
()
(cáo)
(chōu)
(zhuàng)
()
()
线(xiàn)
(jiǎn)
怀(huái)
(yíng)
(qiān)
(dāo)
(qīng)
(shī)
()
(míng)
(tiǎo)
(jīn)
()
()
(xìng)
(táo)
(shōu)
(shí)
()
(suǒ)
()
()
(jiē)
(jīn)
()
(máo)
(yōu)
(yōu)
(suì)
(yàn)
(yán)
(líng)
(luò)
()
()
(cāo)
(shuāng)
()
()
(bìng)
()
(lǎo)
(rén)
(shēn)
(shēng)
(bīng)
(shuāi)
(máo)
(àn)
(xiàng)
()
(lěng)
(tòng)
()
()
(shèng)
(yǎo)
(yǎo)
(shēn)
(zhì)
(míng)
(qiáng)
(qiáng)
(lǎn)
(suǒ)
(píng)
(shòu)
(zuò)
(xíng)
()
(shé)
(wǎn)
()
(xīn)
(jiāng)
(bēng)
(quàn)
(yào)
(zuǒ)
(yòu)
()
(yán)
()
()
(jiàn)
(zēng)
(sǒng)
(ěr)
()
(shén)
(kāi)
(shǐ)
(zhī)
(gōng)
(yòng)
(néng)
()
(zhōng)
(shì)
()
(chuāng)
(àn)
(suǒ)
(wén)
(shéng)
(yíng)
()
(xiù)
()
()
()
()
(wèi)
(bàn)
(diǎn)
(níng)
(qián)
()
(ěr)
()
(yàn)
()
(shēng)
()
(kān)
(jīn)
(dòng)
(fēi)
(xìng)
()
(yuǎn)
(dōng)
(lìng)
(fǎn)
(xīn)
(chéng)
(chū)
(méi)
()
(yǒu)
(shí)
(hán)
()
()
(xiàng)
(líng)
(yǎng)
(xiè)
(diào)
(yùn)
(wēng)
(qǐng)
(mìng)
(yuàn)
(yǒu)
(zhēng)
(huáng)
()
(dǎo)
(shàng)
(tiān)
(zhòng)
(shuǐ)
(yǒu)
(què)
(lái)
(rén)
(xīn)
()
()
(shuǐ)
()
(zhí)
()
()
(huí)
()
(zhí)
()
(yǒu)
(qiǎo)
()
(kěn)
(zhì)
(péng)
(lái)
()
(zhí)
()
(zhī)
()
(wéi)
(wén)
(zhì)
(shěng)
(tái)
(rěn)
()
()
(shī)
()
(shī)
()
(zhì)
()
(cuī)
(shī)
()
(jiàn)
()
(shé)
(shī)
()
(qín)
()
(āi)
()
()
(shī)
()
(lèi)
(dāng)
(shí)
(luò)
(cuī)
(cuī)
(shī)
(lǎo)
(shī)
()
(xīn)
(zhì)
(jīn)
(hán)
(ái)
(ái)
()
()
()
(zhuó)
(ròu)
()
()
()
(xiǎn)
(tái)
(quàn)
(jun1)
(miǎn)
(rěn)
()
(rěn)
()
(xiāo)
(chén)
(āi)
()
(yán)
()
(jiàn)
(xuè)
(shā)
(rén)
()
(fēn)
(fēn)
(shēng)
()
(qióng)
(jiā)
(quǎn)
(fèi)
(dòu)
()
(yín)
(yín)
()
(tòng)
(yōu)
(guǐ)
()
()
(qīn)
(huáng)
(jīn)
(pín)
(yán)
()
()
(yòng)
(duō)
(qiáo)
(cuì)
(zài)
()
(wén)
()
()
(shé)
()
()
(zhì)
(jīn)
(shū)
(yún)
(yún)
(jīn)
(rén)
(yǒng)
()
(shū)
(shàn)
(è)
()
()
(fèn)
(qín)
(huǒ)
()
(ruò)
(shé)
(qín)
(huǒ)
(kōng)
()
(wén)
(suǒ)
()
()
(gèng)
(shēng)
(zhì)
(jīn)
(héng)
(yīn)
(wēn)

提示:拼音为程序生成,因此多音字的拼音可能不准确。

《秋怀十五首》作者介绍

孟郊简介孟郊 孟郊(751─814),字东野,湖州武康(今浙江德清县)人。早年隐居河南嵩山。后两试不第,直到四十六岁时才中进士。五十岁时任溧阳县尉,由于抱负不得施展,便放迹山林间,吟诗度日,以致公务多废,县令便另委他人代行职务,并把他的俸禄减去一半,不久辞官回家。后经河南尹郑余庆的推荐,出任河南水陆转运判官,晚年多在洛阳度过。宪宗元和九年,郑余庆再度聘他往兴元府任参军,携家眷前往,病死在赴任途中。他为人耿介倔强......

孟郊老年居住洛阳,在河南尹幕中充当下属僚吏,贫病交加,愁苦不堪。《秋怀十五首》就是在洛阳写的一组嗟老伤病叹愁的诗歌,而以第二首写得最好。在这首诗中,诗人饱蘸一生的辛酸苦涩,抒写了他晚境的凄凉哀怨,反映出封建制度对人才的摧残和世态人情的冷酷。

第二首诗从秋月写起,既是兴起,也是比喻寄托。古人客居异乡,一轮明月往往是倾吐乡思的旅伴,“无心可猜”的良友。而此刻,诗人却感觉连秋月竟也是脸色冰冷,寒气森森;与月为伴的“老客”——诗人自己,也已一生壮志消磨殆尽,景况凄凉。“老客”二字包含着他毕生奔波仕途失意遭遇,而一个“单”字,更透露着人孤势单的无限感慨。“冷露”二句,用语精警形象突出,虚实双关,寓意深长。字面明写住房破陋,寒夜难眠;实际上,诗人是悲泣梦想的破灭,是为一生壮志、人格被消损的种种往事而感到寒心。这是此二句寓意所在。这两句在语言提炼上是下足功力的。如“滴”字,写露喻泣,使诗人抑郁忍悲之情跃然而出;又如“梳”字,写风喻忆,令读者如见诗人辗转痛心之状,都是妥贴而形象的字眼。

“席上”二句写病和愁。“印病文”喻病卧已久,“转愁盘”谓愁思不断。“疑虑”二句,意思是说还是不要作无根据的猜想,也不要听没来由的瞎说。这纯是自我宽慰,是一种无聊而无奈的开解。最后,提取了一个富有诗意的形象,也是诗人自况的形象:取喻于枯桐。桐木是制琴的美材,寄托着诗人苦吟一生而穷困一生的失意和悲哀。

史评孟郊“为诗有理致”,“然思苦奇涩”(《新唐书·孟郊传》)。前人评价孟诗,也多嫌其气度窄,格局小。金代元好问说:“东野(孟郊字)穷愁死不休,高天厚地一诗囚。”(《论诗三十首》)即持这种贬薄态度。这些评价并不公允。倒是讥笑孟诗为“寒虫号”的苏轼,说了几句实在话:“我憎孟郊诗,复作孟郊语。饥肠自鸣唤,空壁转饥鼠。诗从肺腑出,出辄愁肺腑。”(《读孟郊诗二首》)孟诗确实存在狭窄气弱的缺点,但其抒写穷愁境遇的作品,不乏真实动人的成功之作,这首《秋怀》之二,即其代表。

© 2017-2024 古诗网 | 古诗大全 | 诗词名句 | 国学典籍

粤ICP备2022032739号-1